Alles verandert bliksemsnel
De wereld is in nauwelijks 20 jaar totaal veranderd. Internet is de nieuwe Werkelijkheid geworden. Ruim 100 jaar geleden brachten telegraaf, telefoon, stoomboot, en trein, later het vliegtuig ons vooruit. Het ging snel, maar nooit zo snel als nu.
Onze wereld is veranderd in een dorp. Financiën, handel en industrie zijn uitgegroeid tot een georganiseerde productieketen. In dit ‘werelddorp’ met 7 miljard inwoners draait het om globalisering: het openstellen van grenzen voor de gemakkelijke verplaatsing van goederen en diensten.
Die ontwikkeling gaat razendsnel. Alleen een crisis, recessie of oorlog kan er een eind aan maken. Maar zijn de puinhopen aan de kant geschoven dan draait alles gewoon weer door en wellicht nog sneller dan voorheen.
Op deze site wil ik de veranderingen in de wereld volgen. Niet zoals een krant of tijdschrift doet, maar door alleen datgene eruit te pikken wat ik belangrijk vind.
Nederland in WO 1 nu gratis te lezen. Het boek verscheen in 2014.
Nederland in wo1
Stop subsidie op fossiele brandstof
Willen we ook in de toekomst van de natuur blijven genieten, dan moeten we er aandacht aan schenken door te stoppen met de uitstoot van fossiele brandstof.
Subsidiëren van fossiele brandstof wakkert milieuschade aan. Stop daarmee.
Klimaatontkenners sturen je het bos in met nepnieuws. Ze zeggen: CO2 produceert de natuur zelf, wij leveren daarvan slechts 4 procent, daarom is het klimaat een hoax.
Moeder aarde kan de toename van CO2 niet aan. Door de uitstoot van fossiele brandstof is de balans ernstig verstoord.
De media produceren niet opzettelijk alarmerende berichten over klimaatverandering, er is wel degelijk iets aan de hand. De aarde warmt sneller op en daar is de mens voor 99,9 procent verantwoordelijk voor.
De wereld nadert de opwarming van 1,5 graden, de thermometer staat nu op 1,2 graden.
Steeds meer e-pompen in Nederland.
Wetenschappers waarschuwen voor toenemende weersextremen en een zeespiegelstijging. Hou de opwarming ruim onder de twee graden Celsius, dan kunnen we de veranderingen opvangen. Zo niet dan komen de voedselketen en drinkwatervoorziening in gevaar. Stop met fossiele brandstof, voorkom ontbossing. Stap over op zonne- en windenergie, alleen dan kunnen we het tij keren.
Reünie schakelt terug naar het verleden
Voor mij is dit een memorabele week. Donderdag zie ik na 52 jaar mijn klasgenoten van de middelbare school terug waarmee ik in 1971 op reis ging naar Brighton. Herken ik ze nog? Bij naam zeker. Ook bij gezicht? Het is afwachten.
Een heel leven is er overheen gegaan. Ben benieuwd wat ze hebben gedaan. Een is er overleden, las ik. Ook de meeste van onze docenten zijn overleden. Hetzelfde is ons voorland.
De reis naar Brighton werd gemaakt op uitnodiging van de Royal British Legion in Hove. Daarbij aangesloten Britten vochten 27 jaar daarvoor onder meer in de Slag om Arnhem. Voor ons leek 27 jaar een eeuwigheid geleden. We gingen op bezoek in Lloyd House in Shirley Street, het hoofdkwartier van de Royal British Legion in Hove. Tegenwoordig is het de Goldstone ex Service Club.
Na de middelbare school kwam ik uiteindelijk terecht op de School voor Journalistiek in
Utrecht. De poort naar de school in de Palmstraat is er nog, maar geen enkele student is er ooit onderdoor gegaan. Iedereen kwam binnen via de hoek van de Biltstraat en de Oude Kerkstraat. Tot 1988, het jaar waarin de school verhuisde naar De Uithof – nu Utrecht Science Park – stond het hier vol met fietsen, er was zelfs ruimte voor auto’s. Alles is verdwenen. De afgeleefde schoolgebouwen zijn gesloopt. Al decennialang staat hier een Jenaplanschool. Daarmee zijn belangrijke elementen van de SvdJ blijven bestaan, ik noem: aandacht voor culturele ontwikkelingen, evenals voor maatschappelijke ontwikkelingen en de samenleving.
Begin mensheid draait om klimaat
De opwarming van de aarde gaat snel. Het vergroot de kans op extreme hittegolven, sneller smeltend poolijs en overstromingen. Ontkenners van dit onheilspellend fenomeen wijzen erop dat klimaatverandering een natuurlijk proces is. Dat klopt, maar het gaat nu veel sneller, vooral door menselijke activiteit.
De Servische geofysicus Milutin Milanković noemde in 1920 de omloopbaan van de aarde bepalend voor de zonne-instraling op de planeet. Mutaties in de omloopbaan leiden tot ernstige klimaatverandering. Denk aan de ijstijden. Iedere ijstijd duurde ruwweg 90.000 jaar, gevolgd door een langdurige warme periode. Dat strookt met de theorie van Milanković, hij beargumenteerde dat de omloopbaan van de aarde iedere keer in die tijdspanne verandert.
In de ijstijd lag het ijs hier tot wel 80 meter hoog. Door de enorme kracht van de ijsmassa werden meegevoerde zwerfkeien soms spontaan gehalveerd.
Neanderthalers
Schedel van een Neanderthaler.
Wij hebben doorgaans geen benul van de enorme tijdmassa die achter ons ligt. Tachtig jaar vinden wij al veel, maar in geologisch opzicht is dat helemaal niks, het is minder dan het knipperen van een oog. In de miljoenen jaren die achter ons liggen waren er meer dan dertig ijstijden. Zeker twee ijstijden bereikten de Lage Landen, 475.000 jaar geleden het Elsterien en 280.000 jaar geleden het Saalien. De laatste ijstijd, de Weichsel IJstijd, vond 120.000 jaar geleden plaats. Tot 11.000 v.Chr. bliezen er ijzige poolwinden. Hier waren toendra’s waarover mammoeten, reuzenherten, wolharige neushoorns en holenberen liepen. De Neanderthalers jaagden erop. Vlees was hun belangrijkste voedingsmiddel.
Laten we even naar het begin van de mensheid gaan, te beginnen bij de Neanderthalers. Neanderthalers waren hier al tienduizend jaar voor de laatste ijstijd begon. De strenge kou dreef ze zuidwaarts. Veertigduizend jaar geleden, toont DNA-onderzoek aan, vermengden ze zich met menselijke stammen die vanuit Afrika naar Europa kwamen, daarna verdwenen ze van het toneel, maar ons chromosomenpakket bevat nog altijd twee procent Neanderthalergen.
Vuistbijl van een Neanderthaler.
De Neanderthalers ware verre van primitief of dom, blijkt uit de weinige vondsten die we van ze hebben, zoals vuistbijlen, schaven en vuurstenen waarvan de afgeslagen schilfers (bekend onder de naam Levallois-techniek) dienden als messen.
De handige mens, Homo habilis.
Homo habilis
We gaan verder terug, zeg maar gerust heel diep terug in die enorme tijdmassa achter ons, helemaal naar de oeroude Steentijd, het paleolithicum. Dinosaurussen waren al 63 miljoen jaar uitgestorven toen een aap in het warme Afrika ontdekte dat hij een steen kon gebruiken als werktuig. Daarmee was de Homo habilis opgestaan, de handige mens. Pas anderhalf miljoen jaar geleden leerde de handige mens rechtop te lopen, daarmee begon het tijdperk van de Homo erectus. Doordat de mens nu gemakkelijk kon lopen ging hij op pad. Als jager-verzamelaar ‘veroverde’ hij de wereld.
Zeshonderdduizend jaar geleden is er een nieuwe mijlpaal in de menselijke evolutie aangebroken. De Homo erectus verandert in Heidelberg-mens. Vijfhonderdduizend jaar v.Chr. komt hij Europa binnen waar hij evolueert in de Neanderthaler.
Schedel van een holenbeer.
Ondertussen – 160.000 jaar geleden – is de Homo erectus in Afrika geëvolueerd in Homo sapiens, de Denkende mens, onze verre voorouder, die ongeveer 14.500 jaar geleden als rendierjager via Oost-Europa naar hier kwam. In 11.000 v. Chr. komt er door de ontdekking van landbouwgewassen een einde aan de trek. Nu blijven de mensen op een plek. Ze bouwen houten boerderijen met een schuur, woon- en slaapgedeelte. Koeien, geiten, schapen en varkens, maar ook boekweit, gierst en vlas bieden bestaanszekerheid. Maar nog altijd waren er holenberen en wolven, voorzichtigheid stond bij de mens altijd voorop.