REDCOM

De uitdrukking ´een gelukkig nieuwjaar´ geldt misschien voor persoonlijk geluk, maar zeker niet voor politiek geluk. Vooral niet in deze tijd waarin de veiligheid onder druk staat.

Jezus in kribbe, Napolitaanse kerststal, Utrecht.

De afschuwelijke oorlog in Oekraïne is voor ons belangrijker dan de verschrikkelijke oorlog in Gaza. Want in Oekraïne gaat het om de Europese veiligheid. De oorlog daar gaat volgend jaar zijn tiende jaar in. Na de Russische bezetting van de Krim in 2014 werden Donetsk en Loehansk onterecht bezet en bij het Moederland gevoegd. Op 24 Februari 2022 ondernam het Russische leger een poging om Kyiv te bezetten. Mislukt, maar de oorlog in het oosten gaat onverminderd door. En zal pas stoppen – volgens Poetin – als Oekraïne gedenazificeerd, gedemilitariseerd en geneutraliseerd is. Dat is natuurlijk een waanzinnige beleidsoptie, evenals zijn voorspelling dat Rusland geen belang heeft bij een aanval op de NAVO. Dat staat haaks op zijn eerdere aankondiging de grenzen van het tsarenrijk te herstellen en die grenzen liggen in de EU.

Gevaarlijk

De Russische geopolitiek is gevaarlijk en inhumaan. Verbreekt het Westen de steun aan Oekraïne, een land dat kampt met ernstige munitietekorten en mankracht, dan is alles wat er in de afgelopen twee jaar is bereikt voor niets geweest. Blijft Poetin aan de macht – niets wijst op het tegendeel – en zou hij winnen in Oekraïne, dan volgt er een nieuwe Europese tweedeling waarin het atomaire Rusland ons misschien niet aanvalt maar ons nog meer  gaat bedreigen.

Niet alleen in het oosten hangen donkere wolken, ook in het westen doemen ze op. Want wat als Trump opgaat voor een tweede termijn? Dan – en dat is  niet ondenkbaar – zal de EU de atoommacht van de Amerikanen ernstig gaan missen. Gebeurt dat, dan is dat een godsgeschenk voor Poetin. Niettemin prettige feestdagen.

Beste lezer, het kan geen kwaad op zoek te gaan naar een elektrische auto nu het einde van de fossiele brandstoffen – olie, kolen en gas – in zicht is. In het olieproducerende staatje Dubai is de eerste tegel hiervoor gelicht, de rest van het tegelwerk zal – mits het vanochtend gesloten akkoord niet bij woorden blijft – snel volgen.

Lexus e-car.

De stop op fossiel is historisch. 198 Landen gaan ermee akkoord, dat is geen kattenpis. De COP28 klimaattop is geslaagd. Of het inderdaad gaat lukken de opwarming in de hand te houden blijft de vraag, want het akkoord is niet juridisch bindend en de gemiddelde temperatuur heeft allang  de 1,5 graad Celsius gepasseerd. We kunnen proberen die onder de twee graden te houden, maar dan moeten er strenge restricties komen voor de industrie, landbouw en het vliegverkeer. Daar ligt een schone taak voor ons kabinet, al verwacht ik weinig steun van de PVV en BBB.

Gaat het plan door, dan betekent dat in 2050 het einde van de fossiele brandstoffen. Het gebruik van steenkool voor verwarming is bij ons met 79 procent gedaald. We verbruiken nu 65 procent meer wind- en 13 procent meer zonne-energie. Daarmee kelderde de Nederlandse CO2- uitstoot met 37 procent. Mooi resultaat. Bereid je voor op meer windparken, meer zonnecellen en hogere prijzen voor vliegtickets. En nu maar hopen op een betaalbare e-car.

In vroeger tijden was het bovenstaande een aanwijzing voor de beperkte levensduur. Want alles valt te overleven, behalve de dood. Eenmaal bonkt Hij op de deur.

De halfgesloten gordijnen op dit schilderij geven aan dat het leven eindig is. Doodgaan is de enige zekerheid die we hebben. Memento Mori, uw glas loopt snel.

Oervolken verbrandde hun doden. De Romeinen voegden er begraven aan toe. De christelijke vorst Karel de Grote verbood in het jaar 785 de lijkverbranding. Hij zag geen heil in het vernietigen van een lichaam, de opstanding op de Jongste Dag zou er maar aan voorbij gaan. Zo denken Joden en moslims er ook over, vandaar dat voor hen eeuwige grafrust geldt. Bij ons geldt een grafrust van tien jaar, dan is het lichaam vergaan. Alleen als je wordt bijgezet op een natuurbegraafplaats kom je er nooit meer vanaf.

Crematie

Na een lange afwezigheid is cremeren weer helemaal ‘in’. In Nederland waren vorig jaar ruim 170.000 sterfgevallen, ruim 66 procent daarvan werd gecremeerd. In 1913 kwam het eerste Crematorium: Westerveld in Driehuis. Cremeren was toen nog verboden maar het won, vooral onder intellectuelen, snel meer aanhang. Cremeren is goedkoper dan begraven wat leidde tot de oprichting van de Arbeiders Vereeniging Voor Lijkverbranding. Je kon zegeltjes sparen voor je crematie. Eind jaren zestig werd cremeren gelijkgesteld aan begraven.

Cake

Bij het laatste afscheid mogen koffie en cake niet ontbreken. Cake is vet en zoet, het geeft kracht aan de bedroefde geest. In het museum Tot zover op de  Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam is tot 11 februari 2024 de expositie De lekkere dood te zien met aandacht voor het laatste ceremonieel. Ook een broodmaaltijd maakt er deel vanuit. Tegenwoordig is dat vaak een club sandwich. Vroeger aten ze een bol die van binnen zwart zag van de krenten of vlechtbrood. Vlechtbrood is gebaseerd op een tweeduizend jaar oude Germaanse rite waarin de vrouw werd vermoord na het overlijden van haar man. De broodvorm doet denken aan de vlechten van de vrouw. Lekker, maar ik houd het toch liever bij een club sandwich.