Dat de wereld voortdurend verandert is geen nieuws, want verandering is een natuurlijk proces. Maar wat mij wel benauwt is de alsmaar toenemende spanning in Oekraïne. Na bijna vijf maanden ziet het er niet naar uit dat de oorlog daar snel voorbij is. De strijd verhevigt en het is helemaal de vraag of en wanneer hij zal overslaan naar landen die aangesloten zijn bij de NAVO.
Wat dat betreft komen er uit Moskou geen opbeurende geluiden. Zo heeft de Doema bepaalt dat niet alleen de Donbas maar ook de rest van ‘het afvallige’ Oekraïne hoe dan ook terug moet in de schoot van de beer. Inmiddels heeft het Russische Lagerhuis zijn oog laten vallen op de Baltische staten Estland, Letland en Litouwen. Ja, ook die moeten terug in het ruwe kielzog van de Russische macht. Polen en Moldavië staan ook op de wensenlijst. De Baltische landen en Polen zijn NAVO-leden. Een vijandige aanval op een van hen kan het begin zijn van een grote oorlog waar in elk geval alle NAVO-landen bij betrokken zijn.
Onruststoker
Gaan we ervanuit dat dit niet gebeurt dan nog leidt de huidige situatie tot een uiterst strenge oost-west-deling die sterk doet deken aan de situatie tijdens de Koude Oorlog. Voor het Westen is Rusland de vijand. Toch staat Rusland er niet alleen voor, zo heeft het land vrienden in Afrika, waar twaalf landen dingen naar Russische gunsten (vooral de levering van goedkoop graan is daar in trek), en dan is er Azië, waar China de grote vriend is, en Zuid-Amerika waar vooral autocratische regimes – en dat zijn ze daar vrijwel allemaal – Poetin een topper vinden. Ook in Europa heeft Rusland bewonderaars. Neem Servië, het land dat Poetin gebruikt als onruststoker in de EU en de Balkan. Servië beroept zich voortdurend op zijn eeuwenlange vriendschap met Rusland, maar het vergeet dat dat ook geldt voor andere landen op de Balkan. En die landen hebben wel sancties afgekondigd tegen Rusland. Servië weigert dat pertinent. Met die houding heeft ze zich in de eigen voet geschoten. Brussel heeft voortdurend op sancties gehamerd en nu er niks gebeurt laat ze het land links liggen. In dat opzicht is het 1-0 voor Poetin. Hij beloonde Servië met de levering van goedkoop gas. De gewillige Servische president Vucic versterkte zijn leger grotendeels met Russisch materieel. Het ‘zogenaamde Kosovo’, zoals Vucic het noemt, trapt hij met steun van Rusland en China voortdurend tegen de schenen. De angst voor een ingrijpend incident is steeds nabij. Zo rommelt het voortdurend op de Balkan, maar dat is geen nieuws, want het rommelt er al eeuwen.
Ziek
De hele situatie zou maar zo kunnen veranderen als Poetin van het wereldtoneel verdwijnt. Kunnen, want de kans dat hij opgevolgd wordt door een nog kwaadaardiger leider is niet uitgesloten. Vergeet niet, Rusland is al van oudsher geen gemakkelijk land, de ellende giert er rond. Laat ik dit buiten beschouwing, dan blijft de vraag of Poetin door de oorlog zijn status kan verliezen. Niets is uitgesloten, maar hij zit zo vast in het zadel dat statusverlies bijna ondenkbaar is. Blijft over die andere mogelijkheid: hij is ziek, doodziek. Geruchten daarover komen uit de diplomatieke hoek en zelfs van zijn vertrouwelingen, de oligarchen. Is deze bijzondere militaire operatie zijn laatste stuiptrekking? Geen mens die het zeker weet, maar als ik de geruchten rook noem, dan is er ook vuur.