Alles verandert bliksemsnel
De wereld is in nauwelijks 20 jaar totaal veranderd. Internet is de nieuwe Werkelijkheid geworden. Ruim 100 jaar geleden brachten telegraaf, telefoon, stoomboot, en trein, later het vliegtuig ons vooruit. Het ging snel, maar nooit zo snel als nu.
Onze wereld is veranderd in een dorp. Financiën, handel en industrie zijn uitgegroeid tot een georganiseerde productieketen. In dit ‘werelddorp’ met 7 miljard inwoners draait het om globalisering: het openstellen van grenzen voor de gemakkelijke verplaatsing van goederen en diensten.
Die ontwikkeling gaat razendsnel. Alleen een crisis, recessie of oorlog kan er een eind aan maken. Maar zijn de puinhopen aan de kant geschoven dan draait alles gewoon weer door en wellicht nog sneller dan voorheen.
Op deze site wil ik de veranderingen in de wereld volgen. Niet zoals een krant of tijdschrift doet, maar door alleen datgene eruit te pikken wat ik belangrijk vind.
Nederland in WO 1 nu gratis te lezen. Het boek verscheen in 2014.
Ontruiming kliniek Het Apeldoornsche Bosch
Na 15 maanden is er een bestand tussen Israël en Hamas. Laten we de ellende die Israël heeft aangericht in Gaza niet vergeten. Tegelijk is er nog steeds de schroeiende toorts op de Joden, die al eeuwenlang leven in verdrukking.
De Sjoa (catastrofe) is de grootste en meest recente klap die de Joden is toegebracht. Een navrant onderdeel van dit naburige zwarte verleden is de ontruiming van de joodse psychiatrische instelling Het Apeldoornsche Bosch, dat gebeurde in de nacht van 21 op 22 januari 1943. Je wordt koud als je je verdiept in deze rampzalige geschiedenis. Ruim 1.100 patiënten, inclusief medisch personeel en familie gaan rechtstreeks naar Auschwitz. Later gevolgd door nog eens 265 mensen, eerst gaan ze naar Westerbork en vandaar naar de vernietiging. Laten we het alsjeblieft nooit vergeten.
Beestachtig
Weinigen ontkwamen aan deze moordpartij, slechts 21 mensen overleefden. Zoals de Joodse komedieschrijver Eli Asser († 2019). Hij werkte er als leerling-verpleger en wist, samen met zijn vriendin, te ontsnappen. Vluchten lukte ook de 21-jarige kunstenaar/reclameschilder Frits Verduin, zij het kort. Asser werkte er om aan de Arbeitseinsatz te ontkomen. Visser liet zich opnemen om niet aan het werk te hoeven in een Joods werkkamp. Na enige tijd grepen de moffen hem en ging hij naar Auschwitz. Het was zijn laatste reis.
‘Op beestachtige wijze werden de zieken op het station “overgeladen”, dat wil zeggen uit de auto’s in gereedstaande goederenwagons geslingerd en daar op elkaar “gestapeld”, zodat een deel waarschijnlijk vrij vlug is gestikt.’ Dit schrijft Max Gruber, lid van de Fliegende Kolonne, over de deportatie van de patiënten uit het Apeldoornsche Bosch.
Weet iemand wat er met hen gebeurde bij aankomst in Auschwitz-Birkenau? Ik zocht er naar en vond het verschrikkelijke antwoord per toeval. Het staat in het boek ‘Ik ontsnapte uit Auschwitz’ – er ontsnapten slechts vijf mensen uit het vernietigingskamp – van de Slowaak Rudolf Vrba († 2006) – uitgave Kosmos Uitgevers. Vanwege de Algemene Verordening Gegevensbescherming mag ik de tekst niet publiceren op het internet, maar ik raad je aan het boek te lezen.
Populisme nekt de democratie
Populisme is de knellende ketting om de hals van de democratie. Overal ter wereld steekt het populisme de kop op. Het keren van onvrede is de leidraad. Populisten luisteren, zeggen ze, naar ´de wil van het volk´. Daarom geen vuurwerkverbod en geen klimaatmaatregelen.
Maar ´de wil van het volk´ bestaat niet. Het volk heeft geen eensluidende wil, de volksmening is uiterst gevarieerd. Populisten gaan daar gemakshalve aan voorbij. Dit is wat het volk wil, roepen ze, terwijl ze nergens kunnen bogen op een aanhang van 100 procent, hoogstens de helft of zelfs een kwart. De meeste kiezers bomt het niet. Zij gaan voor een verkiesbare sterke man of vrouw, die altijd snelle oplossingen belooft. Onder andere voor het oplossen van de ‘asielcrisis’, terwijl er helemaal geen asielcrisis is. Even buurten bij het CBS en je ziet dat de toestroom van het aantal asielzoekers met procenten is gedaald. Toch hamert de coalitie op een asielcrisis. Daarmee kun je makkelijk scoren. Hun kiezers geloven in de bovenmatige inname van woningen door asielzoekers. Ze zijn er vast van overtuigd dat asielzoekers in Nederland ‘een gouden bestaan’ wacht. Dat daar niets van klopt dringt niet tot ze door.
Kop van Jut
Ook in het buitenland zijn asielzoekers de kop van Jut. Aankomend president Trump, populist nummer 1, gaf meteen een buitenlander de schuld van de aanslag in New Orleans. Bleek een Texaan te zijn.
Populisten luisteren naar ‘das gesunde Volksempfinden’, hetzelfde uitgangspunt waar de nazi’s zich van bedienden en dat zoveel onheil bracht. Dat maakt het populisme eng en onvoorspelbaar. Hun aanhang maakt het niet uit. Sterker, die levert liever vrijheid in voor economisch gewin. Zo gewend zijn ze aan de democratie dat er best wat speelruimte is, denken ze. Ondertussen pakken de populisten de vrije nieuwsgaring aan, verschoppen de oppositie en voeren een hun passend verkiezingssysteem in waarmee ze de democratie nekken.
Het enige, zij het warrige, lichtpuntje is dat er ook aan dit ellendige patroon ooit, niemand weet wanneer, een einde komt. Blijft de vraag: is de veroorzaakte schade dan nog te helen?
Vincent van Gogh: ´Het gaat mij hier in Brabant nog al wel’
Vincent van Gogh trok in december 1883 in zijn ouderlijk huis, de pastorie in Nuenen. Hij verbleef er ander halfjaar en schilderde gedurende vier maanden in het washok, zijn atelier.
De boer en zijn land gaven de schilder voldoende inspiratie. Hij legde het harde leven van de doorgaans straatarme boeren vast als geen ander. Dat deed hij niet alleen in Brabant, ook aan Drenthe en Limburg bracht hij een bezoek. Daar zette hij in sombere kleuren, die doen denken aan akkers en donkere luchten, het moeizame boerenbestaan op het doek.
Schrijver
Behalve schilder was hij ook een begenadigd schrijver, zoals blijkt uit de briefwisseling met Theo zijn broer, die hem als kunsthandelaar terzijde stond. ´Het gaat mij hier in Brabant nog al wel, ten minste ik vind de natuur hier erg opwekkend´, schreef hij Theo tijdens zijn verblijf in Nuenen.
Bij de koren- of de aardappeloogst schilderde Vincent het liefst vrouwen met kenmerkende gezichten, veelal ontstaan door het ellendige werk. In Frankrijk kreeg zijn werk kleur. Proef je in het Nederlandse werk op iedere vierkante millimeter de oneindige grauwheid van grond en modder, in zijn Franse werk penseelt hij de kijker de zon tegemoet.