REDCOM

Diep weggestopt op een Rotterdams industrieterrein staat de spoorwerkplaats van Stoom Stichting Nederland (SSN). Daar beheert en repareert de stichting stoomlocs en bijbehorend materieel. Sinds de jaren tachtig stoomt het historisch erfgoed geregeld over de NS-lijnen en sinds de jaren negentig ook over menig buitenlands spoor.

Deze Duitse sneltreinlocomotief is gebouwd door de firma Schwartzkopff in Berlijn. De drie cilinders leveren 2350 pk. Het gewicht: 192 ton. In de tender gaat tien ton kolen, goed voor zo’n 450 kilometer.

Vrijwilligers zorgen voor onderhoud en het laten rijden van de nostalgische treinen.

De SSN begon in 1976 met de aankoop van een Duitse stoomlocomotief uit Lehrte. Een jaar later kreeg de stichting een eigen depot in Rotterdam-Noord, vlakbij het huidige onderkomen dat sinds 1998 in gebruik is. Bij een wandeling over het emplacement zie je een draaischijf voor locomotieven. Die schijf is afkomstig uit Mönchengladbach.

Duitsland nam in 1977 afscheid van de stoomtrein. Uit die tijd herinner ik mij een treinreis van Düsseldorf naar Hamburg waar ik op het emplacement van Osnabrück rijen afgedankte stoomlocomotieven zag staan. Allemaal rijp voor de sloop, maar de SSN tikte een oude Duitse loc op de kop en haalde hem naar Nederland. Het duurde vijf maanden voor ze de ketel volledig  onder stoom hadden. In april 1977 kon de locomotief eindelijk een proefritje te maken. Op 10 september van dat jaar reed de trein naar Rheine voor het afscheid van de Duitse stoomtractie.

Snelste loc

Inmiddels staat de SSN goed onder stoom met zes stoomlocs en drie diesellocs. Verder beschikt de stichting over drie Belgische eerste-klasse rijtuigen, vijf Duitse tweede-klasse rijtuigen en een Mitropa-restauratierijtuig uit de voormalige DDR. Een van hun locs is een Duitse sneltrein, die tot 1976 met 140 kilometer per uur zware passagierstreinen trok. Het is de enige Nederlandse stoomloc die in Duitsland zelfstandig mag rijden en daar zijn ze bij de SSN beretrots op.

Dit Mitropa-restauratierijtuig is sterk verouderd en moeilijk herstelbaar. Het zit vol Oostduitse techniek waar nauwelijks vervanging voor te vinden is, daarom doet nu een Westduits restauratierijtuig dienst dat beter te onderhouden is.

De SSN bestaat bij de gratie van zo’n honderd vrijwilligers in de leeftijd van dertien tot tachtig jaar. De machinisten komen van het ‘echte’ spoor, de NS en DB Cargo, ze hebben allemaal een stoombrevet. Voor wie meer wil weten of een ritje wil maken gaat naar de website van de SSN: www.stoomstichting.nl  

Onlangs heb ik een vrouw getroffen die mij toevertrouwde ‘een heks te zijn’. Het was een hele aardige vrouw. Vlieg je rond op een bezemsteel? Zij beantwoordde mijn vraag met een afkeurende blik. Nee, natuurlijk niet, ze voelde intens de krachten van de natuur, legde ze aan mij uit.

Via haar kwam ik er achter dat er veel vrouwen zijn die zich heks voelen. De meeste vrouwen belijden hun heks zijn in stilte, maar er zijn ook die vol overgave meedoen aan seances. Vooral tijdens de midwinter – eind december – treffen zij elkaar op geheime plekken, in een bos of op de hei, liever niet in een gebouw, waar ze de geboorte van het nieuwe licht vieren, het begin van het lengen der dagen.

Een heks aan een wipgalg, prent uit de 15e eeuw.

Denk bij het woord heks nou niet aan oude vrouwtjes, want de meesten zijn jong en ook al zijn ze op leeftijd, dan nog zijn ze jong van geest. Ze knuffelen dieren, aanbidden de maan, houden van kruiden en beoefenen vaak de parapsychologie, het contact met de doden. En nee, de meesten dansen in donkere nachten niet naakt rond een vuur, verzekerde de vrouw die zich aan mij als heks voorgesteld had.

Heksenhamer

Tegenwoordig maakt geen mens zich nog druk om heksen. Dat was vroeger wel anders. Toen werden heksen gezien als begeleiders van de duivel en aangemerkt als veroorzakers van onder meer hongersnoden en noodweer. Pas rond 1615 hoefde je als heks in Nederland niet meer bang te zijn voor hete voeten. Tot die tijd werden tienduizenden heksen gemarteld en op brandstapels gekwakt.

Het boek Malleus Maleficarum, het wapen om heksen te verslaan, uit de 15e eeuw.

De meeste heksen werden opgepakt doordat de omgeving ze vreemd vond. Nieuwkomers in een stad werden bij de poort gewaarschuwd met een bord waarop allerlei martelwerktuigen waren afgebeeld, een waarschuwing voor het geval dat… Zeker als  heiden kon je dan beter rechtsomkeert maken.

Voor wie ervan beschuldigd werd een heks te zijn kwam er bar slecht vanaf. De rechters gingen nauwkeurig te werk. Ze gebruikten daarvoor het in de 15^e eeuw verschenen boek Heksenhamer – Malleus Maleficarum – waarin staat hoe je heksen het best kunt ontmaskeren. Het boek bevat instructies ter ondervraging. Van wie is het toveren geleerd? Heeft ze een toverpot, en waar is die te vinden? Heeft de duivel je hiertoe aangezet? De verdachte gaf al snel belastende antwoorden. Daar zorgde de gloeiende kolen, knijpende tangen, striemende zwepen en tot knappens toe vastgebonden ledematen, verzwaard met stevige klemmen en loodzware gewichten wel voor, en dat terwijl je snoeivast aan de wipgalg hing.

Een dildo is niet alleen een lul van kunststof, er bestaat ook een plaats met de naam Dildo. Het is een dorp met ruim achthonderd inwoners op New Foundland in Canada. Voor het dorp ligt een eiland: Dildo Island. Er is ook een eiland Dildo Key, daarvoor moet je naar Florida.

Dildo’s bestaan al meer dan twintigduizend jaar, de eerste waren van steen. In Nederland koop je ze in een sekswinkel, maar de meeste gaan via het internet van de hand. Een dildo is vaak de beste vriend van een vrouw.

In Servië zag ik eens een winkel waar ze alleen maar dildo’s verkochten. Er lagen er echt honderden in allerlei soorten en maten. In de shop waren twee verkopers verder was het er uitgestorven. Ik vroeg of ze de waar wellicht verkochten via het internet, want anders leek me hier geen goed belegde boterham mee te verdienen. Nee, alles werd in de winkel verkocht. Vreemd, zeker in een oerconservatief land als Servië. Een jaar later kwam ik er weer langs. De zaak was nu een donker hol. ‘Ze zijn failliet’, verklaarde de buurman.

Angst

Het is niet aan mij om te oordelen over die zaak. Vast staat dat een dildo voor de meesten een schaamtevol object is. Weinigen geven volmondig toe er een te hebben, en dat terwijl er in Nederland jaarlijks meer dan een miljoen dildo’s over de toonbank gaan. Liever wordt erover geginnegapt, net zoals toeristen doen die zich breeduit laten fotograferen voor het plaatsnaambord van Dildo in Canada. ‘Kijk eens wat een rare naam, leuk hè.’

Dildo-boot van de Japanse kunstenares Yayoi Kusama.

Het kan ook anders. De Japanse kunstenares Yayoi Kusama vulde in de jaren zestig van de vorige eeuw een roeiboot met dildo’s en zette er twee witte pumps in. Ze schonk de boot aan het Stedelijk Museum in Amsterdam. Met de roeiboot vol lijkbleke dildo’s, ingebed in een inktzwarte ruimte, geeft ze haar angst weer voor seks. Een trauma dat ze opliep in haar jeugd toen moeder haar opdroeg vader te bespioneren bij zijn affaires met andere vrouwen.