REDCOM

Hobbyfotogaaf Jacob Olie (1834-1905) legde het Amsterdamse straatleven in de negentiende eeuw vast met een zelfgebouwde fotocamera. Hij was de eerste die dat deed en ontpopte zich tot een uiterst getalenteerde fotopionier.

Van beroep timmerman, later tekenleraar en directeur van de Ambachtsschool, had Jacob Olie niet alleen oog voor architectuur, maar ook voor lichtinval, perspectief en compositie. Hij maakte zo’n vijfduizend foto’s op glasplaten, die zijn allemaal bewaard gebleven en liggen in het Stadsarchief van Amsterdam.

Tijdsmonument

Met zijn camera legde hij de veranderingen in de stad vast en creëerde zo een belangrijk tijdsmonument. Op zijn foto’s zien we het dempen van grachten en de bouw van kantoren en warenhuizen. Op de plek waar hij begon met fotograferen – onder meer in de omgeving van de Haarlemmer Houttuinen –  ligt sinds 1981 het Jacob Oliepad. In 2008 trof een wandelaar op de Nieuwe Ooster een oude grafsteen met de naam Jacob Olie. Zijn graf was in 1975 geruimd.  De steen werd opgeknapt en ligt sinds 2009 weer op de oude plaats, grafvak 17 nummer 83.

.

 

Een gevaarlijke variant uit de groep Klebsiella pneumoniae bacteriën vermeerdert zich razendsnel en is resistent tegen antibiotica. Deze bacterie komt voor in de mond, darmen en op de huid waar ze geen schade aanricht. Het Europese Centrum voor Ziektepreventie en Ziektebestrijding (ECDC) waarschuwt voor de ST23-variant die kan leiden tot ernstige infecties van urine- en luchtwegen.

De meeste bacteriën zijn nuttige wezens, ‘onmisbaar voor het leven op aarde en onontbeerlijk voor de gezondheid van plant, dier en mens’, aldus Wikipedia. De eerste mens die deze superkleine wezens – micro-organismen – zag was de oud-lakenhandelaar en ex-stadsbestuurder van Delft Antoni van Leeuwenhoek (1632-1723). Met zijn zelf gebouwde microscoop ontdekte hij een tot dan toe onbekende wereld. De wetenschap bleef achterdochtig, trok aanvankelijk zijn schouders op, maar het duurde niet lang of ook zij moest toegeven dat er zoiets als een onzichtbare wereld bestaat.

Afgeplat glasbolletje

Met onze hypermoderne microscopen valt het amper voor te stellen dat van Leeuwenhoek met zijn piepkleine microscoop van  4 bij 2,5 centimeter een tot dan toe onbekende wondere wereld ontdekte. Hij was een meester in het slijpen van glas. Maakte afgeplatte glasbolletjes – hoe hij dat deed hield hij angstvallig geheim – waarvan sommige een vergrotingsfactor hadden van 250 keer. Iedere microscoop bevatte slechts één lens, vastgeklemd tussen twee metalen plaatjes. Op het stiftje was het te onderzoeken object bevestigd. Kijkstand en scherpstelling waren instelbaar door te draaien aan schroefjes. Dat deze microscopen uiterst waardevol waren blijkt wel uit het feit dat er op een Britse veiling in 2009 een zilveren van Leeuwenhoek-microscoop van de hand ging voor 300.000 pond.

Van Leeuwenhoeks ontdekking gaf hem de bijnaam vader van de microbiologie. Hij zorgde ervoor dat chirurgijns hun op het oog brandschone instrumenten begonnen te ontsmetten met alcohol. Aju bacteriën!

Woensdag 17 januari bespreekt het Europees Parlement de uitkomst van de Servische verkiezingen van zondag 17 december. Die verkiezingen gingen gepaard met talloze onregelmatigheden waartegen de oppositie te hoop loopt. Dimitar Bechev, senior fellow bij de NGO Carnegie Europe, constateert in Servië een autoritaire (terug)keer naar de tijd van dictator Slobodan Milosević.

Protest in Belgrado tegen de regering van president Vucic.

Het verloop van de jongste verkiezingen in Servië wijst op de democratische achteruitgang van het land. De EU kan niet neutraal blijven tegenover de provocaties en autoritaire tendensen van president Vucic.

Servië heeft een zekere back-to-future-kwaliteit. Je zou denken dat het land het dieptepunt van de jaren negentig al lang achter zich heeft gelaten. Het gevoel onder tenminste sommige Serviërs is echter dat de klok is teruggedraaid naar het tijdperk van voormalig president en sterke man Slobodan Milosević.

Bewijsstuk nummer één: de alomtegenwoordige roddelbladen en populaire tv-kanalen. Als we de grove krantenkoppen mogen geloven, is er weer oorlog in voormalig Joegoslavië. Servië voert nog steeds de strijd van weleer tegen Kosovo-Albanezen, Bosniërs en, zo nu en dan, Kroatië of andere buurlanden.

Bewijsstuk nummer twee: de regering stelt: het verraderlijke Westen is ongetwijfeld medeplichtig en helpt buitenlandse vijanden en vijfde columnisten in Belgrado met evenveel enthousiasme. Zozeer zelfs dat de Servische president Aleksandar Vučić in de nasleep van de vervroegde parlements- en lokale verkiezingen van 17 december insinueerde dat “een belangrijk land” zich “op de meest brutale manier” met de verkiezingen had bemoeid (een verhulde verwijzing naar Duitsland).

Premier Ana Brnabić zong uit hetzelfde hymneblad. Sprekend over de protesten van de oppositie tegen onregelmatigheden bij de verkiezingen, bedankte de Russische veiligheidsdiensten voor het waarschuwen aan de regering over ‘wat er in Belgrado werd voorbereid’.

Fantoomkiezers

Voor de oppositie riekt het hardhandige optreden van de politie tijdens een betoging op 24 december beslist naar Milosević. De oppositiecoalitie Servië tegen Geweld (SPN) leidt de protesten tegen de vervalste stemming. Verkiezingswaakhonden hebben alarm geslagen over vermeend vals spel door Vučić en zijn gevolg.

De lijst omvat het registreren van fantoomkiezers in de centrale stadsdelen van Belgrado, het binnenbrengen van mensen uit de Republika Srpska – de door Serviërs gedomineerde entiteit in Bosnië-Herzegovina – naar de verkiezingsdistricten in Servië, het kopen van stemmen, het vullen van stembussen en het meer dan één keer stemmen van individuen. Deze praktijken hebben de uitkomst van de lokale verkiezingen in Belgrado, die gelijktijdig met de stemming voor het parlement plaatsvonden, vertekend.

In een speciaal rapport concludeerde een internationale verkiezingswaarnemingsmissie dat onregelmatigheden de stemming hadden ontsierd. Vučić en zijn Servische Progressieve Partij (SNS) kregen onevenredige aandacht in zowel de publieke als de private media, “waardoor het gelijke speelveld werd gekanteld.”

De oppositie had waarschijnlijk een kans om Belgrado in te nemen. SNS en haar bondgenoot, de Servische Partij van Socialisten (SPS) van Ivica Dačić, verloren hun meerderheid in de hoofdstad. Volgens de eindresultaten die op 4 januari werden onthuld, eindigde SNS echter nog steeds als eerste, vóór SPN. En wie het gemeentelijke parlement overneemt, zal worden bepaald door een populistische groepering, Wij – de Stem van het Volk (MI-GN), opgericht door de complottheoreticus en anti-vaxxer Branimir Nestorović . Er is niet veel voor nodig om erachter te komen dat Nestorović de kant van Vučić zou kunnen kiezen, waardoor de status quo in Belgrado zou worden bevestigd – hoewel hij zegt dat hij dergelijke bedoelingen voorlopig niet heeft.

Anti-Vučić-omwenteling

Het is geen verrassing dat de SPN oproept tot een herhaling van de verkiezingen. En nu het Servisch-Orthodoxe Kerstfeest van 7 januari achter de rug is, zullen de protesten komend weekend in volle hevigheid terugkeren. Marinika Tepić, die kort in hongerstaking ging, is het gezicht geworden van de anti-Vučić-omwenteling . De crisis is nog lang niet voorbij.

In eerdere gevallen had de EU er waarschijnlijk de voorkeur aan gegeven neutraal te lijken. De sympathieën van de Brusselse ambtenaren lagen misschien bij de democratische oppositie, maar het openlijk kiezen van een kant zou afgekeurd zijn. Vučić is evenzeer een uitdaging voor de EU als een partner, niet in de laatste plaats in de lastige onderhandelingen met Kosovo. En hoewel Servië een parlementaire republiek is, heeft de president al lange tijd de leiding – een feit waar maar weinigen in Brussel zich druk over maken.

Dit is niet langer mogelijk. De Servische regering heeft de EU onder vuur genomen en beschuldigd van een destabilisatiecampagne. Op 8 januari hekelde Peter Stano, de woordvoerder van de Europese Commissie, dergelijke beweringen en vergeleek ze met Russische propaganda.

Er is ook kritiek geweest van een sociaaldemocratisch lid van de Duitse Bondsdag, waarbij het coalitiekabinet in Berlijn naar verwachting zijn retoriek zal aanscherpen. De woordenoorlog kan verder escaleren – vooral als Servische functionarissen zich blijven verenigen en hulde brengen aan Rusland, of publiekelijk overleggen met hun ambassadeur, Aleksandar Botsan-Kharchenko , om het land aan het Westen te binden.

De Servische oppositie zou zeker blij zijn met een verandering van toon in Brussel en in de belangrijkste hoofdsteden van de EU. De aanklachten tegen Europese hoogwaardigheidsbekleders wegens samenzwering met Vučić zijn tegenwoordig iets minder overtuigend dan in het recente verleden. Tegelijkertijd zal de westerse druk op de Servische autoriteiten er wellicht niet toe bijdragen dat het speelveld gelijker wordt, de uitkomst waar de oppositie werkelijk naar op zoek is.

Vučić kan een nieuwe verkiezing in Belgrado toestaan en deze keer eerlijker spelen, maar dit garandeert geen doorbraak van de SPN in de hoofdstad. Nationale verkiezingen zijn zelfs nog minder waarschijnlijk, maar zelfs als ze zouden plaatsvinden, zou de SNS opnieuw als winnaar uit de bus kunnen komen.

Vucic partij. de SNS, heeft 800.000 leden in een land met minder dan 7 miljoen inwoners. Het is een grootschalige cliëntelistische machine die toegang biedt tot banen in de publieke sector en staatsmiddelen.

Vučić werkt ook samen met veelbekeken media, vooral de tv-kanalen Pink en Happy. Ook heeft hij een overtuigend verhaal dat hij onvermoeibaar werkt om Servië rijker, meer ontwikkeld en invloedrijker te maken. Te zijner tijd zal hij waarschijnlijk proberen de westerse leiders gerust te stellen dat hij op het vlak van het buitenlands beleid geen ommekeer naar Rusland bedoelt. De Servische oppositie ontbeert een inhoudelijk aanbod aan de Servische achterban, afgezien van de oproep om zich te ontdoen van Vučić, de president wordt ontsierd door vermeende corruptie en banden met de georganiseerde misdaad.

In 2019 heeft Freedom House Servië opnieuw geclassificeerd als ‘gedeeltelijk vrij’ – dat wil zeggen een land met een ‘hybride’ regime. De gebeurtenissen van de afgelopen weken ondersteunen dat oordeel van de waakhond.

Het goede nieuws is dat Servië nog steeds veel democraten heeft die de EU als bondgenoot zien. Het slechte nieuws is echter dat zij in eigen land niet de overhand hebben. Het hoogste waar ze op konden hopen is de inname van Belgrado – een prestatie die de anti-Milosević-oppositie al in november 1996 tot stand bracht.