Oeps, deze drie dichters zijn beroemd, maar ook beladen met een inktzwarte vlek.
Gerrit Achterberg was volledig van de pot gerukt: de zonderling vermoordde in 1937
Graf Gerrit Achterberg, Rusthof, Leusden
in Utrecht zijn hospita Roel van Es nadat hij haar 16-jarige dochter Bep had aangerand. Zijn straf was vijf jaar tbs. Zijn prachtige gedichten waren zijn redding. Achterberg is de belangrijkste dichter van de 20ste eeuw. Voor zijn oeuvre werd hij onder meer bekroond met de P.C. Hooft-prijs en de Constantijn Huygens-prijs. In 1962 stierf hij aan een hartaanval. Zijn graf op de begraafplaats Rusthof in Leusden was vrijwel onvindbaar doordat het omringd was door een enorme rododendron. Die is nu gekapt waardoor de plek waar hij ligt met zijn vrouw Cathrien van Baak, een ex-NSB ’ster, nu voor iedereen zichtbaar is.
Het hek waartegen ik mij schuur
wordt oud en glad en vettig op den duur.
Voor kikkers en voor kinderen ben ik schuw
en zij voor mij: mijn tong is hen te ruw,
alleen de boer melkt mij zo zalig,
dat ik niet eenmaal denk: wat is hij toch inhalig.
‘s Nachts, in de mist, droom ik gans onbewust
dat ik een kalfje ben, dat bij de moeder rust.
(Uit: de dichter is een koe, Gerrit Achterberg)
Fascist
De dichter en schilder Lucebert – Lubertus Jacobus Swaanswijk – was voorman van de experimentele Cobra-groep. De Keizer der Vijftigers experimenteerde met vorm en inhoud en groeide uit tot een van de belangrijkste naoorlogse dichters. Dat neemt niet weg dat hij een antisemiet was en een fascist. In de oorlog meldde hij zich vrijwillig aan bij de Arbeitseinsatz voor werk in de Duitse wapenindustrie. Daar was
Graf Lucebert,, Bergen
hij actief in een fabriek die springladingen produceerde voor de V1’s, de vliegende bommen die Londen teisterde. Later vestigde hij zich in de DDR. Hij raakte er vast van overtuigd dat de vrije meningsuiting daar een hoog goed was. Later schreef hij: ‘Alles van waarde is weerloos’, een volkomen nutteloze zin als je hem schakelt aan de dictaturen die hij liefhad. Later zei hij dat het jeugdzonden waren geweest, opgedrongen door de tijd, en vatte het ongenoegen samen in één zin: ‘Wie wil stralen, die moet branden.’
Lucebert stierf in 1994, hij ligt met zijn vrouw Tony Koek begraven in Bergen.
Woedeaanvallen
Draai je om bij zijn graf en je staat recht voor het graf van de schrijver/dichter Joost Zwagerman. Zwagerman pleegde in 2015 zelfmoord. Hij was geen gemakkelijk persoon,
Graf Joost Zwagerman, Bergen.
zoals blijkt uit het boek De langste adem; een leven met Joost Zwagerman. Daarin vertelt zijn ex-vrouw Arielle Veerman over een schrijver met ernstige, sombere kanten. In een interview met het AD verklaart ze dat Joost: ‘Ontevreden (was) over het leven dat hij leidde, ontevreden over mij en mijn sociale leven. Dat leidde tot heftige woedeaanvallen. We werden twee gescheiden entiteiten, die elkaar van enige afstand bekeken. In therapie wilde hij niet; wat hem betreft lag de fout bij mij en moest ik me aanpassen. Alles draaide om hem, mijn behoeftes telden niet meer. Het voelde alsof ik langzaam werd uitgegumd.’
In 2011 volgde de scheiding, die volgens haar gepaard ging met gruwelijke rechtszaken.
‘Ik vond Joost op een gegeven moment een gigantisch probleem, maar ik ben hem gelukkig nooit gaan haten’, aldus Veerman. ‘Omdat ik zag dat er iets met hem aan de hand was en mededogen voor hem kon voelen. Ik denk dat het ’t eerlijkst is om te erkennen dat Joost, naast wie hij was als literator, als opiniemaker, als publicist, ook déze kant had. En hem desondanks te kunnen omarmen.’ Hier lees je het hele interview