Alles verandert bliksemsnel
De wereld is in nauwelijks 20 jaar totaal veranderd. Internet is de nieuwe Werkelijkheid geworden. Ruim 100 jaar geleden brachten telegraaf, telefoon, stoomboot, en trein, later het vliegtuig ons vooruit. Het ging snel, maar nooit zo snel als nu.
Onze wereld is veranderd in een dorp. Financiën, handel en industrie zijn uitgegroeid tot een georganiseerde productieketen. In dit ‘werelddorp’ met 7 miljard inwoners draait het om globalisering: het openstellen van grenzen voor de gemakkelijke verplaatsing van goederen en diensten.
Die ontwikkeling gaat razendsnel. Alleen een crisis, recessie of oorlog kan er een eind aan maken. Maar zijn de puinhopen aan de kant geschoven dan draait alles gewoon weer door en wellicht nog sneller dan voorheen.
Op deze site wil ik de veranderingen in de wereld volgen. Niet zoals een krant of tijdschrift doet, maar door alleen datgene eruit te pikken wat ik belangrijk vind.
Nederland in WO 1 nu gratis te lezen. Het boek verscheen in 2014.
Nederland in wo1
Alles verandert
Het voormalige kantoor van Aedes, vereniging voor woningcorporaties, aan de Olympia 1 in Hilversum. Tegenwoordig is Aedes gevestigd in Den Haag. Voor het contact met de EU staat er ook een kantoor in Brussel.
Hoe ouder hoe meer je naar het verleden kijkt. Je toekomst krimpt. Achter je ligt een zee aan belevenissen. Bijna dagelijks borrelt er iets uit op.
Alles wat ik deed bekijk ik nu met een gepaste afstandelijkheid. Sommige dingen zijn gelukt, andere mislukt. Zo is het leven. Mijn drang om acteur te worden is mislukt. Journalistiek: gelukt. Na mijn opleiding aan de SvdJ in Utrecht begon ik als freelancer waarna ik overstapte naar Benelux Press, een uitgever van vakbladen. Vandaar naar een krant in de Betuwe. Uiteindelijk werd ik redacteur/verslaggever bij de Arnhemsche Courant. Bijna alle kranten en tijdschriften waarvoor ik werkte zijn ter ziele gegaan. Avenue is verdwenen. Management Team en Horeca Entree gingen verder, zij het in een andere setting. De uitgave van cultuurtijdschrift Harlekijn Holland is teruggebracht van elke maand naar twee maal per jaar. De Arnhemsche Courant stopte in 2001 en is nu een nieuwsbloq.
Woningcorporaties
Het grootste deel van mijn werkzame leven speelde zich af in de wereld van de sociale verhuur. Als redacteur bij het NCIV, een branchevereniging van woningcorporaties, was volkshuisvesting mijn pakkie-an. Het is een bedrijfstak met een miljardenvermogen waar een bedrijf als Philips nog een puntje aan kan zuigen.
Jarenlang waren ik en mijn vier collega’s met veel journalistieke inzet aan de slag. Dat veranderde met de komst van het neoliberalisme. In de loop van de jaren negentig kreeg de sector te maken met een ver doorgevoerde marktwerking. Veel corporaties lonkten naar de wereld van de projectontwikkeling. Antigeluiden werden in de kiem gesmoord. De corporaties verkochten – daarin gesteund door de overheid – veel huurwoningen die bestemd waren voor de smalle beurs. Corporaties werden in die tijd overvleugeld door managers uit profit-organisaties. Winst maken bleek voor de subsidieslurpers opeens een reëel doel. Het sociaal ondernemerschap wierp een balk voor die suikerzoete droom.
Efficiënter
Portaal-Baarn. Het monumentale kantoor in Baarn, voormalige woning van het patriciërsgeslacht de Beaufort, is nu een woonzorgcentrum.
De verzakelijking leidde tot meer efficiency en samenvoeging van de twee brancheorganisaties, de NWR en het NCIV. In 1998 ontstond Aedes. De communicatieafdeling werd geherstructureerd. Redacteuren werden prompt communicatieadviseurs. Binnen vijf jaar was vrijwel iedereen op de afdeling vertrokken. Ik sloot mijn loopbaan af als senioradviseur Communicatie bij woningcorporatie Portaal.
Vind ik het erg dat er veel is verdwenen? Alles verandert. Altijd. Dat is maar goed ook, want anders zou het een dooie boel zijn.
Vergeet ‘rust zacht’ naast Polderbaan
De Algemene begraafplaats Wilgenhof en de Joodse dodenakker Gan HaSjalom liggen pal naast het vliegveld Schiphol.
In Hoofddorp liggen twee begraafplaatsen, een Algemene en een Joodse, vlakbij de Polderbaan. Er is veel geluidsoverlast.
De radartoren van de overvolle luchthaven steekt overal bovenuit.
Van ´rust zacht´ is hier geen sprake. Al hebben de doden er geen last van, maar de bezoekers des te meer. Door gaten in de bosschages langs de aanrijroute naar de Polderbaan zie je vliegtuigen in allerlei formaat passeren. Bij het opstijgen ruik je de indringende geur van kerosine, voel je de grond onder je voeten trillen en slaat het gigantische gedreun van de straalmotoren bijna een gat in de lucht.
Door het gat in de struiken is het blauw van een KLM-toestel zichtbaar.
Tuin van de Vrede
Vliegtuigen passeren de begraafplaats op een afstand van minder dan honderd meter. De CO2-uitstoot is hier bijzonder hoog.
Desalniettemin heet de Joodse dodenakker Gan HaSjalom (Tuin van de Vrede). Bij opening in 1937 lag de gewijde grond hier nog in volstrekte eenzaamheid. Sinds de aanleg van de Polderbaan, begin deze eeuw, kwam aan die rust een eind. Dat neemt niet weg dat er, zij het sporadisch, nog wel begrafenissen plaatsvinden. Harry van den Bergh, defensiespecialist van de PvdA werd er in 2020 begraven. Bekenden die hier begraven liggen zijn onder meer de schrijfster Andreas Burnier (2002 †) en de schrijver Abel Herzberg (1989 †).
Op de Algemene begraafplaats Wilgenhof zijn door geluidsoverlast geen nieuwe graven meer mogelijk, alleen bijzetting in bestaande graven gebeurt daar nog.
Achter de bomen de verkeerstoren van de luchthaven Schiphol.
Himmler: ´Op ten Noort en Van Tonningen beste Nederlanders voor de Duitse zaak´
Wie waren in ´40-´45 de ergste landverraders? Niet Mussert, aan manlijke zijde was het Anton van der Waals en aan de vrouwelijke kant jonkvrouw Julia Adriana Op ten Noort, een verre nazaat van Karel de Grote.
In 1942 is dit de Nederlandse Reichsschule für Mädel, gevestigd in het Sint-Elisabethklooster in het Limburgse Heythuysen. Directrice was Julia Op ten Noort.
Laat ik van der Waals, verantwoordelijk voor de arrestatie van tientallen verzetsmensen in de Duitse contraspionage operatie het Englandspiel, buiten beschouwing en zoom ik in op de meest beruchte vrouw uit die periode. Juul voor intimi bouwde een warme band op met topnazi’s, onder meer Heinrich Himmler, hoofd verantwoordelijke voor de Holocaust.
Schicksalstag
Brug aan de Kreppel. Heinrich Himmler, hoofd van de SS, stond in de oorlog op de schaduwplek rechts.
De speurtocht door het leven van Julia Op ten Noort – geboren op 9 november 1910 – is beschreven door ex-Provo Roel van Duijn in zijn boek Een zoon voor de Führer (http://www.roelvanduijn.nl/?cat=7). Juul kwam uit een vooraanstaande adellijke familie. Haar vader was directeur van bierbrouwerij De Gekroonde Valk, die fuseerde met Heineken. Haar grootvader bestierde de lijndienst tussen Nederland en de Indonesische archipel. Let op haar geboortedatum. 9 november staat in Duitsland bekend als Schicksalstag. Op die dag vonden daar diverse historische gebeurtenissen plaats: de revolutie – 1918, Hitlers staatsgreep 1923, de Kristallnacht 1938 en in 1989 de val van de Berlijnse Muur.
Heinrich der Löwe
Samen met elitair Nederland stond Julia pal voor morele herbewapening. Zij vervulde een actieve rol in de Oxfordgroep van de Lutherse predikant Frank Buchman. Van Duijn: ‘Buchman zag de nazi’s als een idealistisch bolwerk tegen het bolsjewistisch materialisme.’ Via de Oxfordgroep kwam de freule in contact met zeer hooggeplaatste SS’ers, daaronder Reichsführer Heinrich Himmler. Meteen was ze geïmponeerd door deze, naar eigen zeggen, ‘bescheiden’ man die zichzelf zag als afstammeling van Heinrich der Löwe, de eerste koning van het Duitse rijk. Zijn geloof in reïncarnatie sprak haar aan. Himmler was zeer gecharmeerd van deze knappe vrouw en verleende haar veelvuldig toegang. Julia en Meinoud Rost van Tonningen, president van de Nederlandse Bank, noemde hij ‘de beste Nederlanders voor de Duitse zaak’.
Juul zette zich vol in voor het nationaalsocialisme. De Jodendeportatie was voor haar geen probleem, ‘het zijn immers materialisten’. Ze behoorde tot de Begunstigde Leden van de SS. NSB-leider Mussert moet niets van haar hebben vanwege haar eigenzinnige contacten met Duitsland.
Reichsschule
In de tuin van het voormalig klooster, nu een zorgcentrum, staat het graf van de nonnen.
In 1942 benoemt Himmler haar tot directrice van de Nederlandse Reichsschule für Mädel, gevestigd in het Sint-Elisabethklooster in Heythuysen (Limburg) – zie: https://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=4572.
Na de rassenkeuring bleven er van de 650 aangemelde studenten vijfenveertig over. Ze werden opgeleid voor het leiderschap van het vrouwelijk deel van het nazirijk. Dieper zuidwaarts, in Valkenburg, was een Reichsschule voor jongens die, geheel naar de mores van die tijd, een stuk belangrijker was.
Zwanger
Binnenkant van het grafmonument met daarin o.a. het graf van de oprichtster van het klooster. De laatste begrafenis vond hier plaats in 1915.
In mei-juni 1943 raakte Juul in Heythuysen zwanger. Van wie? Vaststaat dat ze haar spaarzame seksuele relaties alleen deelde met mannen die door de SS gekeurd waren op hun erfgezondheid. Was Himmler de vader van haar zoon? Himmler was in Heythuysen betrokken geweest bij de keuring van de meisjes. En hij was bekend met buiten-echtelijke escapades. Bij zijn secretaresse Hedwig Potthast verwekte hij eerst een zoon en later een dochter. Hoe het ook zij, een ongehuwde zwangere vrouw kon niet voor de klas staan. Himmler stuurde haar naar een Lebensbornkliniek in Zuid-Duitsland.
Daar beviel Juul op 28 februari 1944 van een zoon. ‘Het is een zoon voor de Führer’, meldde ze trots. ‘Heinrich heet hij’, schreef ze aan Heinrich I (Himmler), waarvan hij nu ook het bloed draagt (…), een doorlopende herinnering aan de ideële opgaven die hem gesteld zullen worden.’
Himmler werd peetvader van de kleine Heinrich. Maar was hij de werkelijke vader? Op de geboorteakte staat geen naam van de vader. Zelfs zoon Heinrich wist niet wie zijn vader was. Het leverde hem psychische problemen op.
Zelfmoord?
In 1989, Heinrich is dan 45 en werkt als kelner in het uitgaansdistrict van Frankfurt am Main. Hij is alcoholist, kettingroker en zwaar depressief. Op 28 mei trof een buurman hem thuis dood aan. Het lijk was zwart en overdekt met vliegen. Was het een hartaanval of zelfmoord? De politie bepaalde zijn sterfdatum voorzichtig op 25 mei maar uit de autopsie blijkt geen doodsoorzaak, daarvoor is het lichaam te ver heen. En dan: Himmler slikte een cyaankalipil op 23 mei ’45 in Lüneburg, hij was toen 44. Julia reageerde laconiek op het overlijden van haar zoon: ‘Waarschijnlijk had hij iets, dus dan is het goed. We komen elkaar weer tegen.’
Julia Op ten Noort stierf op 30 augustus 1994. Voor haar daden in de oorlog kreeg ze in Nederland tweeëneenhalf jaar gevang. Na een jaar en drie maanden – ‘Eine tolle Zeit’ – kwam ze vrij.
Voor beeldmateriaal uit Heythuysen en Valkenburg in oorlogstijd zie:,https://beeldbankwo2.nl/nl/beelden/?q=heythuysen&mode=gallery&view=horizontal&page=1&reverse=0