REDCOM

Oeps, deze drie dichters zijn beroemd, maar ook beladen met een inktzwarte vlek.

Gerrit Achterberg was volledig van de pot gerukt: de zonderling vermoordde in 1937

in Utrecht zijn hospita Roel van Es nadat hij haar 16-jarige dochter Bep had aangerand. Zijn straf was vijf jaar tbs. Zijn prachtige gedichten waren zijn redding. Achterberg is de belangrijkste dichter van de 20ste eeuw. Voor zijn oeuvre werd hij onder meer bekroond met de P.C. Hooft-prijs en de Constantijn Huygens-prijs. In 1962 stierf hij aan een hartaanval. Zijn graf op de begraafplaats Rusthof in Leusden was vrijwel onvindbaar doordat het omringd was door een enorme rododendron. Die is nu gekapt waardoor de plek waar hij ligt met zijn vrouw Cathrien van Baak, een ex-NSB ’ster, nu voor iedereen zichtbaar is.

Het hek waartegen ik mij schuur

wordt oud en glad en vettig op den duur.

Voor kikkers en voor kinderen ben ik schuw

en zij voor mij: mijn tong is hen te ruw,

alleen de boer melkt mij zo zalig,

dat ik niet eenmaal denk: wat is hij toch inhalig.

‘s Nachts, in de mist, droom ik gans onbewust

dat ik een kalfje ben, dat bij de moeder rust.

(Uit: de dichter is een koe, Gerrit Achterberg)

Fascist

De dichter en schilder Lucebert – Lubertus Jacobus Swaanswijk – was voorman van de experimentele Cobra-groep. De Keizer der Vijftigers experimenteerde met vorm en inhoud en groeide uit tot een van de belangrijkste naoorlogse dichters. Dat neemt niet weg dat hij een antisemiet was en een fascist. In de oorlog meldde hij zich vrijwillig aan bij de Arbeitseinsatz voor werk in de Duitse wapenindustrie. Daar was

hij actief in een fabriek die springladingen produceerde voor de V1’s, de vliegende bommen die Londen teisterde. Later vestigde hij zich in de DDR. Hij raakte er vast van overtuigd dat de vrije meningsuiting daar een hoog goed was. Later schreef hij: ‘Alles van waarde is weerloos’, een volkomen nutteloze zin als je hem schakelt aan de dictaturen die hij liefhad. Later zei hij dat het jeugdzonden waren geweest, opgedrongen door de tijd, en vatte het ongenoegen samen in één zin: ‘Wie wil stralen, die moet branden.’

Lucebert stierf in 1994, hij ligt met zijn vrouw Tony Koek begraven in Bergen.

Woedeaanvallen

Draai je om bij zijn graf en je staat recht voor het graf van de schrijver/dichter Joost Zwagerman. Zwagerman pleegde in 2015 zelfmoord. Hij was geen gemakkelijk persoon,

zoals blijkt uit het boek De langste adem; een leven met Joost Zwagerman. Daarin vertelt zijn ex-vrouw Arielle Veerman over een schrijver met ernstige, sombere kanten. In een interview met het AD verklaart ze dat Joost: ‘Ontevreden (was) over het leven dat hij leidde, ontevreden over mij en mijn sociale leven. Dat leidde tot heftige woedeaanvallen. We werden twee gescheiden entiteiten, die elkaar van enige afstand bekeken. In therapie wilde hij niet; wat hem betreft lag de fout bij mij en moest ik me aanpassen. Alles draaide om hem, mijn behoeftes telden niet meer. Het voelde alsof ik langzaam werd uitgegumd.’

In 2011 volgde de scheiding, die volgens haar gepaard ging met gruwelijke rechtszaken.

‘Ik vond Joost op een gegeven moment een gigantisch probleem, maar ik ben hem gelukkig nooit gaan haten’, aldus Veerman. ‘Omdat ik zag dat er iets met hem aan de hand was en mededogen voor hem kon voelen. Ik denk dat het ’t eerlijkst is om te erkennen dat Joost, naast wie hij was als literator, als opiniemaker, als publicist, ook déze kant had. En hem desondanks te kunnen omarmen.’ Hier lees je het hele interview

 

Ik heb niets tegen een avondklok. Vraag is of het effectief is. Maar goed, alle beetjes helpen om Covid-19, samen met de Britse variant, te cancelen. Niettemin begrijp ik dat er ook tegenstanders zijn van de avondklok.

Partijen die roepen dat het ondanks een avondklok mogelijk is dat er toch een nieuwe coronagolf komt. Klopt! En dan besef je meteen hoe moeilijk de democratie is, veel moeilijker dan een autocratie of dictatuur, waarin een kleine groep of één persoon beslissingen neemt.

Daarmee is het geenszins gezegd dat ik opteer voor één van beide staatsvormen, ik wil er slechts mee zeggen dat de democratie een veel moeilijker tak van ‘sport’ is. Juist die moeilijkheid – al dat ‘gezever’ – maakt dat steeds meer mensen liever een ‘echte leider’ zien, iemand die van aanpakken weet en niet uren lult.

Ja, dat is simpel en vaak eindigt het ook simpel. Want ‘sterke leiders’ verdwijnen meestal op onprettige wijze, terwijl hun vaak negatieve politiek nog lang nadreunt in de geschiedenis.

Nee, dan toch maar liever de democratie: de wil van het volk. Maar pas op: hét volk bestaat niet, het volk is een mengelmoes van meningen, alleen tembaar door overleg. En precies dat is wat er nu gebeurt met het overleg over de avondklok.

De meeste wappies ontkennen het coronavirus niet, maar zijn wel tegen alle door de overheid opgelegde beperkende maatregelen die het aantal besmettingen moeten inperken. Vrijheid gaat voor alles. Wat die wappies niet begrijpen is dat hun veel bezongen vrijheid juist behouden blijft door beschermende maatregelen.

De meeste wappies begrijpen ook wel dat bescherming tegen het virus echt noodzakelijk is, maar dan niet op deze, zoals zij zeggen, ‘ongenuanceerde wijze’. Ze pleiten

voor geëxperimenteer, dat zou beter zijn dan al die gezonde mensen in een keurslijf te stoppen, bedrijven kapot te maken en niet essentiële winkels te sluiten.

Hoewel we meer van het virus weten blijft het een onvoorspelbare gast die veel ellende veroorzaakt. Ja, duizenden zzp’ers verkeren in nood, veel winkeliers zien hun toekomst somber in, alle vooruitzichten staan op losse schroeven. Gaat dit door dan kan de gezondheidszorg in elkaar zakken. Schuif dit nou niet terzijde door te stellen dat we worden belazerd door onze overheid of nog erger: dat we in een dictatuur leven. Zeg je dit, dan weet je niet wat een dictatuur is.

Het is egoïstisch te stellen dat er door griep nu eenmaal meer mensen overlijden. Ja, doodgaan is normaal. Maar het is abnormaal als er sterfgolven optreden, zoals in het Gelderse Heerde, een kerkdorp met 18.500 inwoners, waar in korte tijd circa 88 inwoners zijn geveld door corona. Zo kan ik nog tientallen andere plaatsen aanwijzen waar de oversterfte groot was. Bij lange na waren ze in Heerde niet allemaal oud of ongezond. Het virus treft iedereen. Ook hoor ik steeds meer mensen zeggen: ik laat me niet vaccineren. Angst voor het middel speelt hierbij een rol. Maar die angst moet toch verbleken als je hoort dat 97 procent van de Nederlandse internisten vertrouwen heeft in het vaccin.

Natuurlijk, ook ik verlang weer naar een normaal leven. Ook ik wil weer naar het buitenland, maar zolang corona voor een hoge besmettingsgraad zorgt kan ik dat vergeten. Laat dat IK maar in de kast staan, denk aan je medemens en vergeet het protesteren tegen de lockdown, want daarmee win je geen vrijheid.